بررسی تبیینی روابط بین عوامل اکولوژیکی مستقر در رویشگاههای اکوتیپ‌های مورد (Myrtus communis L.) با ترکیب‌های موجود در اسانس آن

تولید متابولیت‌های ثانویه، تحت کنترل ژن‌ها است ولی مقدار تولید آنها تا حد زیادی به شرایط محیطی قرار بستگی دارد. در این پژوهش به‌ بررسی ارتباط برخی از عوامل اصلی اکولوژیکی رویشگاه‌های درختچة مورد و مقدار اسانس و نوع ترکیبات آن پرداخته شد. به این منظور، 13 رویشگاه عمدة مورد در استان لرستان شناسایی و پس از مراجعه به مناطق، برخی از ویژگی‌های اکولوژیکی رویشگاه، اندازه‌گیری شد. همچنین در این مناطق، نمونه‌های برگ به‌منظور اسانس‌گیری جمع‌آوری شد. نمونه‌ها پس از خشک شدن به‌وسیلة دستگاه کلونجر اسانس‌گیری شد و شناسایی ترکیبات آن به‌وسیلة دستگاهGC  و GC/MS انجام پذیرفت. از روش تحلیل تطبیقی متعارفی(CCA) برای بررسی ارتباط عوامل محیطی و ترکیبات اسانس استفاده شد. نتایج نشان داد چهار ترکیب اصلی اسانس مورد α-Pinene ،1,8-Cineole،  Linalool و Linalyl acetate به‌ترتیب در رویشگاه‌های سپید‌دشت، چم‌سنگر، گز‌مورد و ملاوی، بیشترین مقدار را دارند. محور‌های اول و دوم رسته‌بندی CCA بیشترین مقادیر ویژه (Eiegen value)، به‌ترتیب 87/0 و 72/0 را داشتند. در نهایت عواملی از قبیل ارتفاع از سطح دریا و جهت شیب رویشگاه به‌عنوان عوامل اولیه، و عناصر خاک از قبیل فسفر، کربن ‌آلی، پتاسیم و ازت به‌عنوان عوامل ثانویه مؤثر، بر بازده و ترکیبات اسانس مورد شناخته شدند.